Nhìn lại chặng đường 68 năm qua, thể thao Việt Nam tự hào về những thành tích mà các thế hệ VĐV, HLV đã đạt được ở cả đấu trường thể thao khu vực, châu lục và thế giới. Năm 1959, Việt Nam là một trong 6 nước thành viên sáng lập Liên đoàn Thể thao Đông Nam Á, sau 7 lần tham gia tranh tài tại 7 kỳ Đại hội thể thao bán đảo Đông Nam Á (ASEAN Games), Việt Nam đã giành được tổng cộng 36 HCV, 44 HCB, 58 HCĐ, nổi bật ở các môn thể thao như: Bắn súng, Bơi, Bóng chuyền (vô địch năm 1967), Bóng Bàn, Quần vợt, Xe đạp, Bóng đá (vô địch năm 1959).
Trên đấu trường Á vận hội (ASIAD), Việt Nam tham gia tranh tài nhiều lần từ ASIAD lần thứ 1(1954) đến thứ 7 (Teheran 1974) và đã đạt được những kết quả xuất sắc: 2 HCV bóng bàn: đôi nam và đồng đội nam (Tokyo – 1958), HCB Quần vợt (đôi nam), HCĐ Xe đạp đường trường 200km (1966 – Bangkok)… Các VĐV Việt Nam cũng đã có mặt trên đấu trường Olympic từ Thế vận hội 1952 ở Helsinki rồi Melbourne (1956), Tokyo (1964), Mexico (1968)…. ở các môn Điền kinh, Quyền Anh, Xe đạp, Đấu kiếm.
Trong thời kỳ đổi mới, thể thao Việt Nam đã có nhiều bước tiến, khẳng định vị trí trong 3 quốc gia hàng đầu khu vực (6 kỳ SEA Games liên tiếp kể từ SEA Games 22 - năm 2003), 15 quốc gia hàng đầu châu lục (ASIAD lần thứ 14 - năm 2002) và giành huy chương ở các đấu trường thể thao Olympic (HCB của Trần Hiếu Ngân tại Olympic Sydney 2000 và HCB của Hoàng Anh Tuấn tại Olympic Bắc Kinh 2008).
Từ dấu ấn đầu tiên của cố xạ thủ Trần Oanh (xác lập kỷ lục thế giới mới, với 587 điểm ở môn bắn súng ổ quay tại giải Bắn súng quân đội các nước xã hội chủ nghĩa tại Plezen (Tiệp Khắc cũ)), đến nay, đội ngũ những nhà vô địch thế giới, vô địch châu lục của thể thao Việt Nam đã được nhân lên gấp nhiều lần với những cái tên như: Nguyễn Thúy Hiền, Nguyễn Thị Mỹ Đức, Đàm Thanh Xuân (Wushu), Nguyễn Ngọc Trường Sơn, Lê Quang Liêm (Cờ vua), Nguyễn Hoàng Ngân, Lê Bích Phương, Vũ Thị Nguyệt Ánh (Karatedo), Trần Hiếu Ngân, Trần Đình Toán, Nguyễn Minh Tú (Taekwondo), Nguyễn Hà Thanh, Phan Thị Hà Thanh, Phạm Phước Hưng (Thể dục dụng cụ), Trương Thanh Hằng, Vũ Thị Hương (Điền kinh), Hoàng Xuân Vinh, Hà Minh Thành (Bắn súng), Nguyễn Thị Lụa (Vật tự do), Nguyễn Thị Ánh Viên, Hoàng Quý Phước (Bơi)...
Phát huy những thành tích đã đạt được, trong thời gian tới, thể thao thành tích cao Việt Nam đặt mục tiêu hướng đến đấu trường thể thao Asiad và Olympic. Tuy nhiên, việc giành thành tích cao tại các đấu trường châu lục cũng như thế giới ngày càng khó, bởi chúng ta phải đối mặt với các cường quốc về thể thao thế giới như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Triều Tiên, Mỹ, Anh,... Kinh phí đầu tư cho thể thao thành tích cao của Việt Nam còn thấp, các điều kiện cơ sở vật, trang thiết bị tập luyện còn thiếu trong khi các quốc gia đều gia tăng đầu tư cho thể thao với mục đích giành huy chương ở châu lục và Olympic.
Chia sẻ về vấn đề này, Tổng cục trưởng Vương Bích Thắng cho biết: Từ sau SEA Games 2003, nghành Thể dục thể thao đã xác định phải chuyển hướng sang các môn Olympic để dần vươn lên tầm Châu Á và Olympic. Tuy nhiên, việc thực hiện là không hề dễ dàng bởi muốn phát triển các môn cơ bản thì cần phải có thời gian. Bên cạnh đó còn nhiều yếu tố như các điều kiện về trang thiết bị, chế độ dinh dưỡng, chính sách hỗ trợ cho VĐV, đội ngũ HLV cũng như các tài năng thể thao.
Trong vài năm gần đây, đã có nhiều tín hiệu đáng mừng vì chúng ta đã phát hiện nhiều tài năng và đã có đầu tư tập trung trong công tác đào tạo. Cụ thể như trường hợp của Bơi lội, các VĐV như Ánh Viên, Quý Phước, Tổng cục TDTT đã cùng với Quân đội và thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng cùng phối hợp đầu tư mới có đủ điều kiện kinh phí đưa VĐV ra đào tạo dài hạn tại nước ngoài.
Hiện, Tổng cục TDTT đã xây dựng kế hoạch cho Asiad 2014, Olympic 2016 và Asiad 2019 cũng như xây dựng đề án đào tạo vận động viên hướng tới Asiad 2019.
Hy vọng với những kế hoạch đầu tư dài hơn, thể thao thành tích cao Việt Nam sẽ giành những tấm huy chương tại các đấu trường thể thao khu vực, châu lục và thế giới, mà trước mắt là tại Đại hội thể thao châu Á lần thứ 17 - 2014, Thế vận hội trẻ lần thứ 2 và Đại hội thể thao Bãi biển châu Á lần thứ IV.
V.A