Công nghệ phân tích chuyển động ngày càng trở nên quan trọng trong thể thao. Nó giúp một vận động viên trở nên nhanh hơn, mạnh hơn và phục hồi nhanh chóng sau chấn thương. Từ đó, các kỹ năng có thể hình thành từ phương pháp huấn luyện bằng phân tích chuyển động.
Ngày nay có nhiều công nghệ mô phỏng các điều kiện ngoại cảnh cho việc huấn luyện. Các công nghệ này đang đặt ra những tiêu chuẩn về huấn luyện trong các môn thể thao như xe đạp, golf, lướt ván và các môn thể thao khác…
Trong bối cảnh dịch Covid – 19 diễn biến phức tạp, trào lưu tập luyện trực tuyến từ xa đã trở thành phương thức hữu hiệu và tiện lợi nhất. VĐV sẽ thực hiện các bài tập đã được lập trình sẵn trong khi một bên thứ 3 giám sát lộ trình và điều chỉnh cơ chế. Ví dụ một “van servo” có thể được điều khiển từ xa để hiệu chỉnh tốc độ, sự chống chịu và các yếu tố khác trong một bài tập nâng tạ hay co giãn gối trên máy cử động đơn. Phản hồi được đưa ra bởi một máy tính dưới dạng hình ảnh hiển thị các yếu tố chuyển động lựa chọn và các thông số về đỉnh điểm hay phương thức và hiệu quả trong suốt buổi tập.
Tương tự việc huấn luyện trực tuyến có thể được tiến hành đối với chạy bộ trên một bánh xe, đạp xe hay tập luyện trên một phần mềm. Người tập có thể tập trong một môi trường ảo, hiển thị những tùy chọn trên màn hình hiển thị trong khi đi bộ trên một bánh xe. Đeo kính chuyên dụng cho phép hiển thị hiệu ứng 3D và môi trường ảo. Công nghệ tương tự cho phép người tập tập luyện và thậm chí thi đấu trực tuyến dù ở xa. Đua trực tuyến là một sáng kiến mới đã được giới thiệu trong các môn thể thao như đua xe đạp, đua xe lăn, đua thuyền…
Triển vọng của các công nghệ này là rất lớn, đặc biệt cho việc giải trí và làm quen với các kỹ năng của một môn thể thao. Tuy nhiên, nó chỉ hiệu quả khi các thông tin phản hồi được áp dụng trên những chuyển động thực. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng các thông tin phản hồi khi tập luyện trong môi trường ảo giúp nâng cao hiệu quả tập luyện so với các phương thức huấn luyện thông thường.
Lợi ích tiềm tàng là khi các môi trường ảo được sử dụng, các phản hồi bên ngoài kết hợp với các phản hồi bên trong có thể sẽ được tổng hợp để học được một kỹ năng mới hoặc cải thiện một kỹ năng đã có. Đôi khi, lợi ích của các môi trường ảo là cho phép học được một kỹ năng mới thông qua sự tập luyện trước ở những điều kiện chưa biết trước. Ví dụ, trong các hoạt động chuyển động phi thể thao, môi trường ảo thường được sử dụng kết hợp với các mô phỏng thực.
Một trong những công nghệ được áp dụng trong tiến trình này là Phần mềm Huấn luyện Aerobic. Phần mềm này bao gồm thuật toán xác định bóng của vận động viên vận động trước nguồn sáng hồng ngoại kết hợp với phông màu trắng đen. Cơ thể vận động viên che khuất nguồn sáng hồng ngoại và dựa vào đó mà camera xác định được các hình ảnh từ đó gửi lại tín hiệu điện tử về máy tính. Thuật toán thay đổi theo các hình chiếu của cơ thể theo từng khung hình và mã hóa những thay đổi đó, chuyển thành những tín hiệu bằng âm thanh báo hiệu vận động viên tập đúng hay sai.
Đối với các môn thể thao cần độ chính xác cao như bắn súng, bắng cung tại Olympic, tầm nhìn là kênh thông tin phản hồi chủ yếu. Do đó, công nghệ đa dạng đã được phát triển để nâng cao kỹ năng và hiệu quả hoạt động trong các môn thể thao này. Một điển hình tiêu biểu nhất là việc sử dụng các loại súng có tia laser định hướng vào luyện tập môn bắn súng.
Việc hỗ trợ ngắm bắn thông qua phản hồi bằng âm thanh khiến cho tiến trình luyện tập trở nên rất hiệu quả. Vận động viên qua đó có thể điều chỉnh tư thế trong quá trình ngắm bắn trước khi khai hỏa. Cơ chế của hệ thống bao gồm súng có laser định hướng chiếu vào một màn hình nhạy laser và tạo ra các xung động điện tử truyền đến máy tính. Phần mềm chuyển đổi các xung động sang tín hiệu âm thanh. Càng ngắm chuẩn vào mục tiêu nhịp điệu âm thanh càng tăng lên.
Trong các bộ môn thể thao không cần sự chính xác về không gian nhưng cần chính xác về thời gian, công nghệ ra ra đã được ứng dụng để thu những tư liệu cần thiết. Ví dụ những vận động viên chạy ngắn cần biết chính xác thời gian họ phản ứng khi súng hiệu nổ. Họ cũng cần biết tốc độ hợp lý và phản xạ tức thời khi chạy và những lực theo phương nằm ngang khi xuất phát.
Kim Tùng