Những môn thể thao đặc sắc đã có từ lâu đời, như: Trò chơi “tó mắc lẹ”, đẩy gậy, nhảy dây, ném còn của người Thái; đi cà kheo, đánh mảng, bắn nỏ của người Mông… Những trò chơi dân gian này có vai trò quan trọng trong đời sống, góp phần giáo dục con người về tính tập thể, tinh thần kỷ luật, ý chí vươn lên giành chiến thắng, rèn luyện thể chất, sức mạnh, dẻo dai, khéo léo và sức chịu đựng của con người.
Trên thực tế, hằng năm, các tỉnh có đông đồng bào DTTS đều tổ chức những hoạt động thiết thực, như: Đại hội Thể dục Thể thao, Ngày hội Văn hóa - thể thao dân tộc… một số trò chơi dân gian và môn thể thao dân tộc chỉ được tổ chức trong những dịp lễ hội đặc biệt này.
Cùng với xu thế phát triển của xã hội, các trò chơi, môn thể thao truyền thống đang có nguy cơ mai một nên việc lưu giữ và bảo tồn các môn thể thao dân tộc, trò chơi dân gian được cho là vấn đề cấp thiết. Vấn đề này đã được Bộ VHTTDL, TDTT, các địa phương triển khai thực hiện nhiều giải pháp để bảo tồn, giữ gìn và phát triển.
Bạn Hà An ở Hà Nội, chia sẻ: “Tôi hay đi du lịch ở miền núi nên rất thích trò chơi của đồng bào dân tộc. Tôi đã từng trải nghiệm trò đánh đu, ném còn ở huyện Quảng Uyên (Cao Bằng)… ở Lễ hội pháo hoa 2/2 âm lịch. Tôi nghĩ, nếu đưa các trò chơi đặc sắc này ra khỏi khuôn khổ lễ hội, được tổ chức tại các điểm du lịch cộng đồng, thì khách du lịch sẽ hứng thú hơn”.
Cần phải nhìn nhận, đối với đồng bào dân tộc thiểu số, trò chơi dân gian không chỉ là di sản văn hóa quý báu cần được lưu truyền, gìn giữ, mà cần phải gắn với phát triển kinh tế du lịch. Bởi có nhiều trò chơi có thể dễ dàng chơi mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm, dễ làm, chủ yếu lấy từ trong tự nhiên, nên hoàn toàn có thể trở thành một phần trong chuỗi hoạt động du lịch cộng đồng.
Tham gia trải nghiệm các trò chơi dân gian tại điểm du lịch cộng đồng vừa là hoạt động vui chơi ngoài trời bổ ích, lý thú, vừa là hình thức giúp du khách có cơ hội tìm hiểu về truyền thống văn hóa của vùng miền, có giá trị quảng bá văn hóa, du lịch. Nếu được khai thác hiệu quả, đây có thể trở thành một điểm nhấn nổi bật thu hút du khách khi được kết nối các yếu tố khác về văn nghệ, ẩm thực, văn hóa… nhất là khi du lịch cộng đồng đang phát triển mạnh mẽ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số như hiện nay.
Việc lưu giữ và phát triển một không gian văn hóa đặc sắc, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh chính là nền tảng để phát triển du lịch. Vậy nên, ngoài việc người dân cần thay đổi tư duy biết “cài” các trò chơi, môn thể thao dân gian trong các hoạt động du lịch, thì chính quyền địa phương cũng cần vào cuộc rà soát, nghiên cứu và hướng đến việc bảo tồn các trò chơi, môn thể thao truyền thống này. Đồng thời, phải tạo điểm nhấn độc đáo khi du khách đến trải nghiệm tại các điểm du lịch cộng đồng để phát triển đa dạng nhiều loại hình du lịch, thúc đẩy kinh tế du lịch của địa phương.
PV